1 sierpnia przypada Światowy Dzień Walki z Rakiem Płuca. Z tej okazji publikujemy artykuł przygotowany przez eksperta – dr n. med. Krzysztof Patyra Z-ca Dyrektora ds. Medycznych, Kierownik Zakładu Radioterapii NU-MED Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej Zamość.
Światowy Dzień Raka Płuca 2022
Rak płuca jest obecnie najczęściej występującym nowotworem złośliwym na świecie. Rocznie rozpoznaje się go u 1,6 miliona osób, a 1,4 miliona chorych umiera. W Europie stanowi 11,8% nowotworów złośliwych i jest odpowiedzialny za 21% zgonów.
Polskie statystyki również biją na alarm, niestety z każdym rokiem jest co raz gorzej – podkreśla dr n. med. Krzysztof Patyra Z-ca Dyrektora ds. Medycznych, Kierownik Zakładu Radioterapii NU-MED Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej Zamość.
Według Krajowego Rejestru Nowotworów z 2011 roku, w Polsce na raka płuca zachorowało blisko 12 tys. mężczyzn i ponad 6 tys. kobiet. W ciągu ostatnich 30 lat zaobserwowano czterokrotnie większy wzrost zapadalności na raka płuca wśród kobiet. Liczby zgonów i nowych zachorowań są niemal identyczne. W 2016 roku 47% przypadków raka płuca wykryto w stadium rozsiewu procesu nowotworowego w narządach odległych, a 32% w tzw. stadium regionalnym, co zasadniczo pogarsza rokowanie – dodaje dr Patyra.
Zachorowalność i umieralność na raka płuca zwiększa się wraz z wiekiem u obydwu płci, a u osób po 65 roku życia nowotwór ten stanowi ok. 50% zachorowań i zgonów. Przeżycia jednoroczne i pięcioletnie u obu płci w Polsce należą do jednych z najniższych w Europie.
Za główny czynnik determinujący powstanie nowotworów płuca, uważa się aktywne palenie tytoniu.
Szacuje się, że w Polsce pali ok. 29% dorosłych, czyli blisko 9 milionów mieszkańców. Według American Cancer Society (ACS) dym tytoniowy zawiera ok. 7 tys. różnorodnych związków chemicznych, spośród których kilkadziesiąt to substancje o silnym działaniu rakotwórczym. Poważny problem stanowi również zjawisko biernego palenia. Według danych WHO oraz ministerstwa zdrowia, problem biernego palenia w środowisku domowym dotyka 25% mieszkańców naszego kraju – wskazuje dr Patyra.
I dodaje:
– Z danych epidemiologicznych z roku 2002, dotyczących 1826 przypadków chorych narażonych wcześniej na bierną inhalację dymem tytoniowym, 128 zmarło na raka płuca, a 73 na przewlekłą nienowotworową chorobę układu oddechowego. 60% nowo zdiagnozowanych przypadków raka płuca, to najczęściej chorzy z zaawansowanym procesem nowotworowym w stopniu IIIA i IV.
PRZEJDŹ DO: RAK PŁUCA
Wczesne objawy raka płuca
Wczesne stadia zaawansowania (stopień I i II) nie manifestują się zazwyczaj żadnymi dolegliwościami.
Pierwsze objawy raka płuca związane z miejscowym rozwojem guza to najczęściej kaszel (45-75% chorych), duszność (30-50% chorych) oraz ból (25-50% chorych). Pojawiają się również chrypka, a także zespół żyły głównej górnej (co klinicznie cechuje się obrzękiem twarzy, szyi, ramion, poszerzeniem żył szyjnych oraz dusznością).
Do objawów raka płuca związanych z przerzutami do narządów odległych należą: w przypadku ośrodkowego układu nerwowego – bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia, niedowłady, napady padaczkowe; w przypadku wątroby – ból brzucha, nudności i wymioty, żółtaczka; w przypadku kości – ból oraz złamania patologiczne.
Profilaktyka raka płuca
Wydaje się, że jedynym sposobem na walkę z rakiem płuc jest dobrze rozwinięta profilaktyka – podkreśla dr Patyra.
W celu poprawy świadomości dotyczącej raka płuca wśród polskiego społeczeństwa i personelu ochrony zdrowia w latach 2018-2023, został wprowadzony „Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca, za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej – połączenie prewencji wtórnej z pierwotną”.
Kwalifikowani są do niego pacjenci między 50-74 rokiem życia, palący nałogowo papierosy (z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20paczkolatom), narażeni na szkodliwe warunki pracy oraz obciążeni genetycznie wystąpieniem raka płuca w najbliższej rodzinie (pokrewieństwo pierwszego stopnia).
Możliwości leczenia raka płuca
Samo leczenie raka płuca obejmuje zarówno zastosowanie chirurgii, jak też radioterapii, chemioterapii, leków ukierunkowanych molekularnie, immunoterapii oraz metod skojarzonych.
Leczenie chirurgiczne dotyczy pacjentów w stopniu zaawansowania I i II, oraz części chorych w stopniu IIIA. Większość pacjentów nie kwalifikuje się do tego sposobu postępowania z powodu wyższych stopni zaawansowania choroby w chwili rozpoznania.
Leczenie radioterapią może mieć charakter radykalny lub paliatywny, stosowany w zależności od stopnia zaawansowania procesu nowotworowego i stanu ogólnego pacjenta. W stopniach zaawansowania IIIA i IIIB, u pacjentów z dobrymi czynnikami prognostycznymi, powinna być zastosowana jednoczasowa radiochemioterapia.
Kluczowe znaczenie w przypadku zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuca odgrywa leczenie systemowe oraz leczenie ukierunkowane molekularnie (terapia celowana), z zastosowaniem leków immunokompetentnych (immunoterapia).
Wybór postępowania terapeutycznego zależy głównie od stopnia zaawansowania procesu nowotworowego i wydolności biologicznej chorego. Programy lekowe, leczenie skojarzone oraz immunoterapia, są obecnie dostępne w większości ośrodków onkologicznych w Polsce, zajmujących się leczeniem raka płuca.
Obecnie obserwuje się wzrost ilości pacjentów w wysokim stopniu zaawansowania nowotworów płuca w chwili rozpoznania. Taki stan rzeczy jest efektem dwuletniej pandemii spowodowanej wirusem SARS-Cov-2. Sytuacja ta utrudniła chorym dostęp do diagnostyki, konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej oraz specjalistą, co w znacznej mierze opóźniło możliwości rozpoznania choroby.
Zmienił się również sam profil pacjenta onkologicznego – w większości przypadków jedynym schematem postępowania oferowanym w wysokich stopniach zaawansowania jest terapia paliatywna.
– Naszym nadrzędnym celem jest więc powrót do dostępności badań profilaktycznych i diagnostycznych dla wszystkich osób, u których występują wczesne objawy choroby, jak też tych grup pacjentów z największym ryzykiem na wystąpienie raka płuca. Potrzeba podjęcia regularnych, zaplanowanych i pilnych działań zachęcających do badań profilaktycznych i uświadamiających zagrożenia wynikające z nałogu palenia w szerokiej grupie społeczeństwa, zaczynając od dzieci i młodzieży, a kończąc na osobach dorosłych nadal trwających w uzależnieniu od tytoniu – kończy ekspert.
źródło: materiały prasowe
PRZEJDŹ DO: BAZA WIEDZY O RAKU PŁUCA
