Komisja Europejska zatwierdziła w maju stosowanie kombinacji niwolumabu i ipilimumabu u pacjentów z nieoperacyjnym lub przerzutowym czerniakiem, niezależnie od statusu mutacji BRAF. Decyzja KE oznacza dopuszczenie skojarzonego schematu leczenia zaawansowanego czerniaka z wykorzystaniem immunoterapii na terenie wszystkich 28 państw Unii Europejskiej oraz wyznacza nową metodę leczenia skojarzonego dla pacjentów z zaawansowanym czerniakiem, wykazując możliwość działania na różne i komplementarne szlaki immunologiczne. Połączenie niwolumabu i ipilimumabu stanowi pierwszą i jedyną zatwierdzoną kombinację dwóch cząsteczek immunokompetentnych na terenie Unii Europejskiej. Decyzja opiera się na wynikach badania III fazy CheckMate 067.
Dr James Larkin z The Royal Marsden i główny autor publikacji badania, na podstawie której zatwierdzono ten schemat leczenia, skomentował: – W przeszłości zaawansowany czerniak był chorobą bardzo trudną do leczenia. Obecnie dla pacjentów w Europie dostępna będzie terapia łącząca dwa leki immunoonkologiczne, niwolumab + ipilimumab, które w randomizowanym badaniu fazy 3 wykazały większą skuteczność w porównaniu ze stosowaniem ipilimumabu w monoterapii pod względem czasu przeżycia bez progresji choroby oraz odsetka odpowiedzi.
Na podstawie zaplanowanej analizy opisowej danych z badania CheckMate-067 Komisja Europejska przyjęła zalecenie Komitetu ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP), aby do szerokiego wskazania dodać informację, że w porównaniu ze stosowaniem niwolumabu w monoterapii wydłużenie PFS w grupie leczenia skojarzonego niwolumab + ipilimumab stwierdzono jedynie u pacjentów z niskim poziomem ekspresji PD-L1 w komórkach nowotworowych.
Wcześniej, w kwietniu 2016 stosowanie niwolumabu w skojarzeniu z ipilimumabem w leczeniu zaawansowanego (nieoperacyjnego lub przerzutowego) czerniaka u dorosłych zarekomendował Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) przy Europejskiej Agencji Leków. Komitet poinformował też, że wydłużenie przeżycia bez progresji choroby (PFS) dla kombinacji niwolumabu z ipilimumabem potwierdzono jedynie u pacjentów z niską ekspresją PD-L1 w stosunku do monoterapii niwolumabem. CHMP pozytywną opinię wydał na podstawie danych z dwóch badań klinicznych – CheckMate-067 i CheckMate-069.
Niwolumab w monoterapii został już dopuszczony przez KE do stosowania w leczeniu zaawansowanego czerniaka i leczonego wcześniej zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP) oraz raka nerkowokomórkowego.
Przyspieszona zgoda FDA na stosowanie terapii skojarzonej niwolumab + ipilimumab u dorosłych pacjentów z czerniakem
Jak donosi serwis cancerresearch.org amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) w dniu 23 stycznia 2016 roku rozszerzyła zastosowanie połączonej kombinacji niwolumabu i ipilimumabu jako pierwszoplanowej terapii zaawansowanego czerniaka. Immunoterapia w postaci połączenia tych dwóch leków była zatwierdzona dotychczas jedynie w terapii nieoperacyjnego lub przerzutowego czerniaka u pacjentów bez mutacji BRAF V600 (komunikat FDA z października 2015). Dzięki sobotniej decyzji, skojarzona immunoterapia niwolumab + ipilimumab będzie teraz dostępna w USA dla wszystkich uprzednio nieleczonych pacjentów z zaawansowanym czerniakiem. Jest to aktualnie jedyna rejestracja przez FDA skojarzonego schematu leczenia nowotworu kombinacją dwóch leków immunoonkologicznych.
Procedurę przyspieszonego zatwierdzenia połączenia niwolumabu i iplimumabu oparto na wstępnych wynikach badania fazy III CheckMateo-067. W badaniu pacjenci otrzymali albo: 1) nivolumab i ipilimumab w kombinacji; 2) nivolumab sam; lub 3) ipilimumab sam. Zarówno schemat leczenia niwolumab + ipilimumab, jak i monoterapia niwolumabem wykazały wyższość w zakresie czasu przeżycia bez progresji choroby i odsetka odpowiedzi obiektywnych nad monoterapią ipilimumabem. Schemat leczenia niwolumab + ipilimumab wykazał lepsze wyniki niż monoterapia niwolumabem u osób bez ekspresji i z niską ekspresją PD-L1 (<5%). Profil bezpieczeństwa schematu niwolumab + ipilimumab w tym badaniu był spójny z profilem opisywanym we wcześniejszych badaniach. Powyższe dane zostały oficjalnie zaprezentowane po raz pierwszy na Sesji Plenarnej oraz podczas konferencji prasowej 51 Dorocznego Spotkania Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) . Wyniki badania opublikowano także w New England Journal of Medicine.
– Zatwierdzenie wniosku dotyczącego połączenia niwolumabu i ipilimumabu stanowi duży postęp w leczeniu chorych na zaawansowanego czerniaka i zapewnia dostęp do nowej generacji immunoterapii. Do momentu pojawienia się immunologii jako skutecznego narzędzia medycyny do walki z czerniakiem, nowotwór ten stanowił ogromne wyzwanie dla lekarzy. Decyzja FDA gwarantuje zwiększone szanse przeżycia dla chorych zmagających się z tego typu nowotworem. Z niecierpliwością czekamy, aż w Polsce będziemy mogli pomagać naszym pacjentom przy zastosowaniu tej innowacyjnej terapii – komentuje prof. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.
Badanie CheckMate-069 – leczenie skojarzone ipilimumab+niwolumab u pacjentów bez mutacji BRAF V600
Wcześniejsza zgoda FDA (z października 2015) dotyczyła zastosowania immunoterapii w postaci połączenia tych dwóch leków jedynie w terapii nieoperacyjnego lub przerzutowego czerniaka u pacjentów bez mutacji BRAF V600 i oparta była na wynikach II fazy badania CheckMate-069 w którym wzięło udział 142 pacjentów z czerniakiem w stopniu III i IV, nie poddanych wcześniej leczeniu. W badaniu wykazano istotnie wyższe odpowiedzi na leczenie i przeżycie wolne od progresji w przypadku schematu leczenia niwolumab + ipilimumab w porównaniu z leczeniem samym ipilimumabem. Przeprowadzone badania wykazały statystycznie istotny (p<0,001) wzrost odsetka obiektywnych odpowiedzi na leczenie – pierwszorzędowego punktu końcowego badania – u pacjentów z czerniakiem bez mutacji w genie BRAF poddanych leczeniu według schematu leczenia skojarzonego [60% (95% CI: 48-71; p<0,001)] w porównaniu z pacjentami poddanymi leczeniu lekiem ipilimumab w monoterapii [11% (95% CI: 3-25)].
Immunoterapia skojarzona ipilimumab + niwolumabu w leczeniu zaawansowanego czerniaka u dorosłych, opracował JG, informacja prasowa; więcej na:
www.onclive.com/web-exclusives/nivolumab-ipilimumab-combo-approved-in-europe-for-advanced-melanoma
www.immuno-oncologynews.com/2016/04/06/not-for-dan-bristol-myers-squibb-receives-positive-chmp-opinion-for-opdivo-nivolumab-in-combination-with-yervoy-ipilimumab-for-treatment-of-advanced-melanoma/
www.cancerresearch.org/news-publications/our-blog/january-2016/fda-approval-expands-immunotherapy-options-ipilimumab-nivolumab-for-advanced-melanoma?feed=Cancer-Research-Institute-Blog
www.onclive.com/web-exclusives/fda-approves-nivolumabipilimumab-combination-for-braf-wild-type-melanoma
New England Journal of Medicine. “Nivolumab and Ipilimumab versus Ipilimumab in Untreated Melanoma”, dostęp www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1414428
