Home > Baza wiedzy > Szlaki punktów kontroli układu odpornościowego: PD-1, CTLA-4

Szlaki punktów kontroli układu odpornościowego: PD-1, CTLA-4

Rozwój i popularyzacja wiedzy dotyczącej układu immunologicznego pozwala na lepsze zrozumienie jego roli w zwalczeniu niektórych typów nowotworów. Komórki nowotworowe wykazują często ekspresję licznych antygenów, których nie stwierdza się na powierzchni zdrowych komórek. Obecność tych antygenów sugeruje możliwość wywołania odpowiedzi immunologicznej.

Ucieczka komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego stanowi jeden z najważniejszych mechanizmów umożliwiających rozwój i progresję nowotworów. Dzięki odkryciu tzw. punktów kontroli odpowiedzi immunologicznej udało się zdefiniować nowe cele dla immunoterapii ukierunkowanej molekularnie. Punkty kontroli odpowiedzi immunologicznej utrudniają indukcję i propagację antygenowo swoistych limfocytów T w obrębie węzłów chłonnych (CTLA-4) oraz uniemożliwiają efektywną eliminację komórek nowotworowych w mikrośrodowisku guza (interakcja PD1-PD-L1).

Okazuje się, że niektóre nowotwory potrafią unikać odpowiedzi naszego układ odpornościowy poprzez aktywację i wykorzystanie punktów kontroli układu immunologicznego, takich jaki PD-1, CTLA-4, GITR czy LAG-3. Wspomniane punkty kontroli działają na różnych etapach odpowiedzi odpornościowej i regulują czas trwania oraz nasilenie aktywność limfocytów T (natural killers – naturalni zabójcy).

Według naukowców, PD-1 stanowi punkt kontroli układu odpornościowego, który komórki nowotworowe mogą wykorzystywać do ucieczki spod nadzoru układu immunologicznego. Ligandy PD-L1 i PD-L2 wiążą receptor PD-1 na limfocytach T i hamują ich aktywność. Poprzez ten mechanizm, dochodzi do zablokowania odpowiedź immunologicznej. Szlak PD-1 reguluje aktywność limfocytów T przede wszystkim w fazie efektorowej odpowiedzi odpornościowej i może ograniczyć wpływ swoistych antygenowo limfocytów T w mikrośrodowisku nowotworu.. Fizjologiczne PD-1 zmniejsza aktywność limfocytów T w tkankach obwodowych, aby ograniczyć ich uszkodzenie podczas odpowiedzi odpornościowej.

CTLA-4 wpływa głównie na limfocyty T we wczesnej fazie aktywacji w obrębie węzłów chłonnych. Działa on jak „wyłącznik”, zmniejszając aktywność naturalnych zabójców, aby ograniczyć procesy autoimmunizacji.

Trwają badania dotyczące różnych dodatkowych punktów kontroli układu immunologicznego, takich jak GITR czy LAG-3. Mają one na celu ustalenie ich potencjalnej roli w przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej oraz w procesach prowadzących do ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru odpornościowego.

Dzięki odkryciu i wprowadzeniu do praktyki leczniczej nowych cząsteczek w postaci przeciwciał monoklonalnych anty-PD1 ( a wcześniej przeciwciał anty-CTLA4) możliwe stało się odblokowanie aktywności swoistych limfocytów T w obrębie guza nowotworowego. Nowe leki immunokompetentne na raka blokują receptor PD-1 na limfocycie i czyni tę komórkę niewrażliwą na sygnały usypiające przekazywane przez komórkę nowotworową. Dzięki temu, limfocyty T są w stanie efektywnie wyeliminować wrogie komórki.

 

Szlaki punktów kontroli układu odpornościowego PD-1, opracował Jarosław Gośliński, foto: flickr.com, licenja CC
Powiązane materiały
wyzwania w immunoterapii
Wyzwania i ograniczenia w immunoterapii nowotworów
Przeciwciała anty-PD-1 i anty-PD-L1 w skojarzeniu z chemioterapią w terapii zaawansowanego NDRP
immuno-onkologia
Immuno-onkologia – przełom w leczeniu nowotworów
cancer research institute RCI
Raport CRI: dynamiczny wzrost liczby badań klinicznych oceniających inhibitory punktów kontrolnych anty-PD-1 / L1.